NM Architekci, Warszawa Tomasz Marciniewicz, Zuzanna Szpocińska, Jerzy Grochulski
Głównym celem projektu przedszkola oraz biblioteki miejskiej w Józefowie, było wpisanie obiektu w istniejący kontekst jakim jest niewielkiej skali zabudowa jednorodzinna oraz poszanowanie obecnej na działce zieleni leśnej, przy jednoczesnym założeniu, że nowoprojektowany budynek powinien być energooszczędny oraz zgodny z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Zdaniem projektantów tak samo ważne było, aby funkcjonowanie dwóch podstawowych projektowanych instytucji (przedszkola i biblioteki), było od siebie niezależne, ale jednocześnie pozwalało na łatwy kontakt ze sobą i przede wszystkim stanowiło jeden spójny obiekt, będący jednym „organizmem”, w którym poszczególne odnogi mają swoje odrębne zadania.
Te dwa najważniejsze aspekty wpłynęły na decyzję dotyczącą ukształtowania obiektu. Chęć utrzymania małej skali proponowanych rozwiązań bryły budynku, ogranicza możliwości energooszczędne jakie można byłoby osiągnąć przy zwartej kubaturze. Jednak zdaniem projektantów usytuowanie w tym miejscu obiektu zwartego i masywnego zabiłoby potencjał tej działki i jej leśnego charakteru. Stąd decyzja o otwarciu obiektu na otaczający las, podporządkowania się mu, poprzez „wprowadzenie” istniejących drzew w jego wnętrza – dziedzińce będące sercem założenia zarówno w przedszkolu jak i w bibliotece. Wokół nich, zorganizowane zostały wszystkie najważniejsze funkcje obiektu. Użytkownik nie traci kontaktu z lasem, w którym się znajduje korzystając z proponowanego programu budynku.
Dachy budynku zaprojektowane zostały jako grupa wielu dachów – dwuspadowych o różnej wysokości, jednak takim samym kącie nachylenia. Taki zabieg rozrzeźbia bryłę budynku co zapobiegnie jej monumentalności, a co za tym idzie, przytłaczającej dla otoczenia skali nowej zabudowy.
Część przedszkolna przewidziana została od strony południowej, natomiast część biblioteczna, od północnej. Zapotrzebowanie na światło dzienne poszczególnych funkcji, miało wpływ na takie usytuowanie obiektu.
Od strony ulicy Asnyka, przewidziana została strefa wejściowa do przedszkola i do biblioteki.
Zaznaczone zostały poprzez łączniki po obu stronach kawiarni, która dostępna jest z trzech stron – od strony biblioteki, od strony przedszkola oraz bezpośrednio z ulicy. Oba wejścia główne przewidziane zostały w miejscu otwarcia wnętrza strefy wejściowej na dziedzińce.
Tradycyjna architektura Józefowa charakteryzuje się stylem świdermajer, który przez lata został zatracony w przestrzeni publicznej. Zdaniem zespołu projektowego, warto byłoby go wyeksponować oraz kontynuować wykorzystywanie jego motywów we współczesnych interpretacjach. Elewacje poszczególnych oddziałów przedszkolnych, od strony ulicy 11 listopada, zostały opatrzone właśnie
takimi motywami. Każdy oddział posiada indywidualny wzór w wyższe części elewacji (powyżej otworów okiennych i drzwiowych, za którym zaprojektowana została szklana ściana, dzięki czemu, światło słoneczne dostaje się do wnętrza poprzez wyperforowane otwory, przenosząc wzór na elewacji, do wnętrza sal.
Przedszkole:
Wejście do budynku zaprojektowane zostało od strony ul. Asnyka, w łączniku, w którym przewidziana została także szatnia odzieży wierzchniej dla dzieci w postaci wolnostojących szafek. Po lewej stronie, w sąsiedztwie wejścia, usytuowany został blok administracji z pokojem nauczycieli oraz dyrektora z zapleczami. Ta część rozpoczyna kolejne „bloki” tworzące poszczególne oddziały przedszkolne usytuowane od strony południowej. Z każdej sali, zaprojektowane zostało wyjście bezpośrednio na ogródek warzywny przynależny do każdej sali.
W dziedzińcu wewnątrz założenia przedszkolnego, zaproponowany został naturalny plac zabaw z wykorzystaniem naturalnych elementów zagospodarowania jako elementów zabawowych. Inne sprzęty, wykonane zostały także z materiałów naturalnych.
Część z gabinetami psychologa, pedagoga i logopedy, przewidziana została od strony zachodniej. Sala gimnastyczna oraz stołówka zorganizowane zostały jako wspólna przestrzeń z możliwością wydzielenia, dzięki czemu w przypadku organizowania wydarzeń kulturalnych w przedszkolu, sala gimnastyczna może zostać powiększona o dodatkową przestrzeń przynależną stołówce. Lokalizacja tych sal, została przewidziana w niedalekiej odległości od strefy wejściowej z odrębną komunikacją, dzięki czemu podczas przedstawień lub innych imprez przedszkolnych, rodzice i inne osoby, które przyszły na wydarzenie, nie muszą przechodzić przez strefę sal przedszkolnych. Kawiarnia dostępna ze strefy wejściowej, jest łącznikiem między przedszkolem a biblioteką.
Biblioteka:
Bibiloteka zaprojektowana została, podobnie jak przedszkole z wejściem w łączniku i otwarciem widokowym na dziedziniec. W sąsiedztwie wejścia, przewidziany został książkomat dostępny z zewnątrz.
Dziedziniec bilblioteki jest kontynuacją funkcji znajdujących się wewnątrz. Tutaj przewidziana została przede wszystkim czytelnia leśna. W plenerze, pośród drzew, ze strefą hamaków oraz ogródek kawiarniany z wyjściem od strony kawiarni. Część dziedzińca usytuowana nad parkingiem podziemnym, zaprojektowana została jako zielona polana, a w okresie letnim stanowiłaby miejsce spotkań lokalnej społeczności, miejsca pokazów kina letniego, organizowania potańcówek międzypokoleniowych oraz wielu innych wydarzeń kulturalnych. W północnej części obiektu przewidziane zostały - sala wielofunkcyjna z możliwością podziału na 4 mniejsze niezależne sale, magazyn, biblioteka dla dorosłych, biblioteka dzieci, dla młodzieży, biblioteka multimediów oraz czytelniami usytuowanymi na antresolach. Nad częścią sali wielofunkcyjnej, zaprojektowana została część administracyjna z pomieszczeniami biurowymi.
Ważną przestrzenią części bibliotecznej projektowanego założenia, jest czytelnia otwarta będąca miejscem rozprowadzenia użytkowników po poszczególnych salach na parterze. Dodatkowo, z przestrzeni czytelni otwartej do czytelni na antresoli prowadzą szerokie schody z platformami do wypoczynku lub czytania, opatrzone półkami z książkami. Ta przestrzeń stanowi serce założenia bibliotecznego, co dodatkowo zaznaczone zostało wewnętrznym dziedzińcem z istniejącym drzewem wewnątrz. W przestrzeni parteru przewidziany został zespół sanitarny oraz szatnia ogólnodostępna. Szatnia w formie wydzielonego pomieszczenia w sąsiedztwie strefy wejściowej z szafkami samoobsługowymi.
Kondygnacja podziemna
W budynku zaprojektowany został parking podziemny dla pracowników biblioteki, przedszkola oraz rodziców. Wjazd do parkingu w północnym narożniku obiektu. Część podziemna zlokalizowana została zarówno pod częścią przedszkola i biblioteki. Przewidziane zostały dwie klatki schodowe z parkingu. Jedna do strefy przedszkolnej, druga-bibliotecznej.
Projekt zakłada możliwość rozbudowy, zarówno biblioteki oraz przedszkola, dzięki komunikacji poprowadzonej wzdłuż projektowanych dziedzińców. Zakłada się możliwość rozbudowy w stronę zachodnią.
Teren opracowania konkursowego charakteryzuje się dużym zadrzewieniem, co zdaniem projektantów stanowi ogromny potencjał do zorganizowania w tym miejscu atrakcyjnej przestrzeni miejskiej parkowej o walorach edukacji przyrodniczej.
Głównym założeniem projektowanego parku było utrzymanie jego leśnego charakteru. Najważniejsze ciągi komunikacyjne zaprojektowane zostały jako ścieżki gruntowe utwardzane o zróżnicowanych funkcjach edukacyjnych lub sportowych. Oprócz ścieżek o przeznaczeniu stricte spacerowym, w ramach parku, zaproponowana została okrężna ścieżka do uprawiania joggingu lub zimą, do jazdy na nartach biegowych o długości 200m. oraz ścieżka edukacji przyrodniczej ze stanowiskami poświęconymi gatunkom zwierząt i drzew żyjących na terenie Józefowa, dedykowana przede wszystkim najmłodszym użytkownikom parku.
(materiały projektanta)