Ustawa zmieniła ustrój państwa na monarchię konstytucyjną oraz ograniczyła demokrację szlachecką. Ustawa zasadnicza była zapisana w 11 artykułach i wprowadzała trójpodział władzy na ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Gwarantowała prawo powszechnej wolności dla szlachty i mieszczaństwa.

 

Zniosła podział na Koronę i Litwę; naczelnym organem władzy pozostał sejm, któremu zapewniono pełnię władzy ustawodawczej, prawo stanowienia budżetu i podatków, daleko idącą kontrolę rządu. Zmniejszono rolę senatu; zniesiono liberum veto i zakazano konfederacji. Wprowadzono zasadę dziedziczenia tronu i osobistej odpowiedzialności monarchy. Wzmocnieniu uległ rząd oraz administracja; akty królewskie wymagały podpisu jednego z ministrów; ministrowie mieli odpowiadać za naruszenie prawa przed sądem sejmowym, a za kierunek polityki rządu — przed królem i sejmem.

 

W zamierzeniu części jej twórców stanowiła punkt wyjścia dalszych przemian ekonomiczno-społecznych i politycznych. Konstytucja 3 Maja została obalona w połowie 1792 wskutek działalności konfederacji targowickiej i przegranej wojny z Rosją.

 

W okresie zaborów Polski celebrowanie rocznic Konstytucji 3 maja było zakazane przez wszystkich zaborców. Po odzyskaniu niepodległości w 1918, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe. Po II wojnie światowej obchodzono je do 1946, następnie zostało oficjalne zniesione w 1951. Święto Narodowe Trzeciego Maja przywrócono ustawą z 6 kwietnia 1990.