Rozwój miast spowodował szereg niekorzystnych zmian dla środowiska naturalnego, zaburzając funkcjonowanie populacji dzikich zwierząt zasiedlających pierwotnie te tereny. W związku z ograniczaną przestrzenią życiową zwierzęta, przyzwyczajone do obecności człowieka, coraz częściej pojawiają się w jego bezpośrednim sąsiedztwie.

Jednym z gatunków, który przystosował się do życia w środowisku silnie przekształconym przez człowieka jest dzik (dzik euroazjatycki, Sus scrofa). Zasiedla głównie obszary o dużej lesistości, gdzie znajduje pokarm i schronienie. Idealnym siedliskiem dzików są łęgowe lasy liściaste i lasy mieszane, charakteryzujące się obfitością preferowanego przez nie pokarmu. Coraz częściej jednak obserwuje się ich sezonową obecność w miastach.

W bezpośrednim sąsiedztwie ludzkich siedzib najczęściej spotkać można lochy z warchlakami, żerujące w śmietnikach i na wysypiskach. Dzik jest gatunkiem wszystkożernym, co w praktyce oznacza, że nie pogardzi pozostawionymi przez człowieka łatwo dostępnymi odpadkami.

Jak zabezpieczyć się przed pojawieniem się dzików?

• Przede wszystkim należy bezwzględnie utrzymywać czystość i porządek na terenie swojej nieruchomości. Nieskoszone łąki i nieużytki stanowią schronienie dla dziko żyjącej zwierzyny. Zaniedbane tereny stają się również siedliskiem szkodników, których pędraki są jednym z ulubionych pokarmów dzików.
• W żadnym wypadku nie należy wyrzucać odpadów żywnościowych w miejscach do tego nieprzeznaczonych. Porzucona żywność przyciąga rozmaitych amatorów łatwej zdobyczy, nie tylko dziki.
• Nie wyrzucać odpadów zielonych, w tym skoszonej trawy w miejsca do tego nieprzeznaczone. Do składowania biomasy służą przydomowe kompostowniki, które również należy zabezpieczyć. W przeciwnym razie możemy zwabić w nasze sąsiedztwo wielu nieproszonych gości.

Sposób postępowania w wypadku spotkania dzików:

• W wypadku zauważenia dzika, gdy samemu nie zostało się przez niego dostrzeżonym, nie wolno wykonywać żadnych gwałtownych ruchów. Należy spokojnie oddalić się z tego miejsca.
• Jeśli doszło do kontaktu, nie wolno dzika niepokoić. Najlepszym wyjściem jest stanie w bezruchu, gdyż ucieczka może sprowokować zwierzę do ataku.
• W razie nieprzewidzianego kontaktu z dzikami w otwartym terenie, w żadnym wypadku nie wolno się do nich zbliżać! Należy zachowywać się na tyle głośno, aby zwierzę mogło nas wcześnie zauważyć (z reguły dzik nie zaatakuje człowieka, jeżeli nie zostanie sprowokowany).
• W przypadku spotkania z dzikiem w terenie zamkniętym, nie należy zwierzęcia łapać, szczuć na niego psa, ani zapędzać do miejsc, z których nie ma drogi ucieczki. Sprowokowany lub bez możliwości ucieczki dzik na pewno zaatakuje!
• W celu przepłoszenia dzika należy klaskać lub wykonywać szybkie ruchy rękami stojąc w miejscu. W żadnym wypadku dzika nie wolno gonić!
• W miejscach zauważenia świeżych śladów bytności dzików (ślady buchtowania, zryty teren) należy zachować szczególną ostrożność i najlepiej się stamtąd wycofać.

 

Środki ostrożności:

• Nie wolno szczuć dzików psami; psy powinny być wyprowadzane na smyczy.
• Szczególnie po zmroku należy unikać zarośli oraz łąk zlokalizowanych poza obszarem zabudowanym.
• Dzieci nie powinny samotnie przebywać w rejonach, gdzie pojawiają się dziki.
• Małe dzieci powinny być zawsze pod opieką dorosłych.
• Dzik, który sprawia wrażenie oswojonego, nadal pozostaje dzikim zwierzęciem. Nie wolno więc do niego podchodzić, drażnić, głaskać, karmić.
• Nie wolno dokarmiać dzików! Zasada ta dotyczy zarówno intencjonalnego dokarmiania zwierząt, jak również wyrzucania resztek żywności w miejscach do tego nieprzeznaczonych.
• Śmietniki i kompostowniki przy posesjach należy zamykać, nie należy zostawiać worków ze śmieciami obok pojemników na śmieci. Ważne jest, żeby resztki jedzenia trafiały tylko do zamykanych pojemników. Jeżeli jest to możliwe, same pojemniki powinny być zabezpieczone przed dostępem zwierzyny, np. w altanach śmietnikowych.
• Nie wolno wyrzucać śmieci w miejscach do tego nieprzeznaczonych! Odpady komunalne powstające w gospodarstwach domowych powinny być zabezpieczone i usuwane zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa.

Z uwagi na zagrożenie Afrykańskim Pomorem Świń (ASF) zabronione jest odławianie dzików. Pozostają jedynie dwie możliwości rozwiązania problemu: przepłoszenie (zezwolenie wydaje Marszałek województwa na podstawie art. 9a ust.1 ustawy Prawo łowieckie) i odstrzał, przeprowadzany po uzyskaniu zezwolenia wydanego w formie decyzji administracyjnej przez właściwego terenowo Starostę na podstawie art. 45 ust. 3 i ust. 4 u.p.ł. Jest to jednak procedura ostateczna, realizowana przez osoby uprawnione do wykonywania polowania, niezwykle trudna do przeprowadzenia w terenie zabudowanym. Dlatego tak ważne są działania prewencyjne polegające przede wszystkim za zachowaniu czystości i porządku wokół siebie. Dokarmiając dzikie zwierzęta, w tym dziki, sami zapraszamy je do częstych odwiedzin. Nawet wyrzucanie odpadów ulegających biodegradacji (np. skoszonej trawy) w miejsca do tego nie przeznaczone przyciąga dziki.

 

(UM Karczew)