Choć nadal mamy kalendarzową zimę, kilka ciepłych, wiosennych dni lutego sprawiło, że kleszcze zaczęły się budzić do życia. 

 

 

Specjaliści podkreślają, że kalendarzowe pory roku nie mają znaczenia. Dla kleszczy liczą się odpowiednie warunki – przede wszystkim odpowiednia temperatura i wilgotność (wystarczy 4-5º Celsjusza). Ocieplający się klimat sprawia, że kleszcze ożywiają się coraz wcześniej. Te małe pajęczaki z lasów i trawiastych łąk przenoszą się do obszarów miejskich, na trawniki i tereny zielone. Dlatego przebywając w miejscach zwiększonego ryzyka zawsze należy pamiętać o odpowiednim ubiorze, obejrzeniu ciała i stosowaniu repelentów.

 

Kleszcze są niebezpiecznymi dla człowieka pasożytami zewnętrznymi. Przenoszą choroby zakaźne – boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu. Są minimalnych rozmiarów - dorosłe samiczki mają długość 3 - 4 mm, a samce ok. 2,5 mm. Gołym okiem wyglądają na niegroźne „czarne kropeczki”. Kleszcz szuka na człowieku miejsca pokrytego cienką skórą, wilgotnego i dobrze ukrwionego. Podczas wkłuwania się wydziela substancje znieczulające, dlatego człowiek nie zdaje sobie sprawy z ukłucia.

 

Pasożyt może być zakażony bakteriami wywołującymi boreliozę lub wirusami powodującymi kleszczowe zapalenie mózgu. Obie choroby są przyczyną groźnych dla zdrowia i życia człowieka powikłań, a nawet śmierci.

 

Sposób usuwania kleszcza jest niezwykle istotny. W przypadku zauważenia kleszcza w ciele człowieka należy go jak najszybciej usunąć. Bardzo ważny jest sposób wyjęcia kleszcza. Lekarze podkreślają, że aby wyjąć kleszcza należy uchwycić go delikatnie pęsetą przy samej skórze i wyciągnąć zdecydowanym ruchem, nie obracając go. Po wyjęciu kleszcza miejsce ukłucia należy starannie zdezynfekować.

 

Borelioza

 

Najbardziej rozpowszechnioną, przewlekłą chorobą roznoszoną przez kleszcze jest borelioza. Charakterystycznym objawem rozwoju boreliozy jest tzw. rumień wędrujący. Na początku ma on powierzchnię ok. 2 cm. W miarę upływu czasu rozszerza się pierścieniowo, w końcu blednie pośrodku i zanika. Zanik rumienia nie oznacza jednak zawsze końca choroby. Dlatego w razie jego wystąpienia należy natychmiast skontaktować się z lekarzem dermatologiem.

 

Nierozpoznana i nieleczona borelioza zagraża licznymi niebezpiecznymi powikłaniami. Występują wówczas przewlekłe zmiany skórne, ciężkie zmiany zapalne stawów, a także zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych.

 

Do tej pory nie wynaleziono szczepionki, która chroniłaby przed zachorowaniem na boreliozę. Jedynym skutecznym zabezpieczeniem jest stosowanie repelentów i zachowanie odpowiednich środków bezpieczeństwa podczas przebywania na terenach szczególnie zagrożonych kleszczami.

 

Kleszczowe zapalenie mózgu

 

Ukąszenie kleszcza może być przyczyną zachorowania na kleszczowe zapalenie mózgu. Do zakażenia dochodzi w czasie ukłucia, gdy następuje bezpośrednie wprowadzenie zarazków do krwi. Można też zarazić się spożywając niepasteryzowane mleko lub jego przetwory, w którym znajduje się wirus kleszczowego zapalenia mózgu

 

Choroba atakuje układ nerwowy. Początkowo objawy przypominają grypę: po kilkunastu dniach od zakażenia pojawia się gorączka, bóle głowy, mięśni i uczucie ogólnego rozbicia. Pewność, że po ataku kleszcza unikniemy zakażenia, daje jedynie szczepienie. Szczepienie powinny szczególnie rozważyć osoby, które:

 

- dużo czasu spędzają na świeżym powietrzu – w lesie, na łące,

- uprawiają turystykę pieszą lub rowerową,

- zbierają grzyby i jagody,

- uprawiają żeglarstwo.

 

Szczepienie zaleca się przeprowadzić jeszcze w okresie zimowym lub na wiosnę. Szczepienia przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu oferują punkty szczepień w przychodniach, stacjach sanitarno-epidemiologicznych oraz centrach medycznych. Szczepionkę można nabyć także w aptece na podstawie recepty lekarskiej – konieczna jest więc wcześniejsza wizyta u lekarza pierwszego kontaktu. Cykl szczepienia składa się z 3 dawek w określonych odstępach czasu.

 

Już po przyjęciu dwóch dawek preparatu w dwutygodniowym lub miesięcznym odstępie czasu, uzyskujemy odporność przeciw KZM na cały najbliższy rok. Długotrwałą odporność uzyskuje się po trzeciej dawce szczepionki, którą należy przyjąć od 9 do 12 miesięcy po dawce drugiej. Ochrona przed zakażeniem po podaniu 3 dawek utrzymuje się przez przynajmniej 3 lata.

 

(Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna)