Mazowiecki Park Krajobrazowy
Rok utworzenia: 1987
Powierzchnia: 14 370 ha
Administracyjnie Mazowiecki Park krajobrazowy obejmuje południowo-wschodnią część Warszawy (Wawer, Wesoła), Józefów, Otwock, Karczew, oraz gminy: Wiązowna, Celestynów, Osieck, Sobienie-Jeziory, Kołbiel, Pilawa. Wraz z Kampinoskim Parkiem Narodowym i Chojnowskim Parkiem Krajobrazowym tworzy system Zielonego Pierścienia Warszawy.
W 2001 roku Parkowi nadano imię Czesława Łaszka wieloletniego wojewódzkiego konserwatora przyrody, od lat związanego z Parkiem. Mazowiecki Park Krajobrazowy jest to park o charakterze leśnym z przewagą lasów sosnowych. Bardzo ciekawe, choć rzadsze w Parku są bory bagienne, które porastają torfowiskowe obniżenia pomiędzy wydmami. Florę MPK reprezentują liczne gatunki objęte zarówno ochroną ścisłą, jak i częściową. Ponadto teren MPK stanowi ważną ostoję dla wielu zwierząt. Pełni on rolę w czasie ich wędrówek. Ptasi świat reprezentuje ok. 200 gatunków.
Ścieżki piesze:
- „Łabędzim szlakiem" - P1
długość: 1 200 m
charakter: przyrodnicza
Uczestnicy ścieżki mają możliwość poznać bogatą faunę i florę śródleśnego jeziora potorfowiskowego wraz z otaczającymi go lasami. Na ścieżce znajduje się 12 tablic dydaktycznych.
Ścieżki rowerowe:
- „Przez lasy celestynowsko-otwockie" - R1
długość: 10 000 m
charakter: przyrodniczo-historyczna
Ścieżka prowadzi przez kompleks borów celestynowsko-otwockich, ukazując cenne historycznie zabytki z okresu międzywojennego i II Wojny Światowej.
- „Celestynowskie rezerwaty" - R2
długość: 14 500 m
charakter: przyrodniczo-historyczna
Ścieżka wiedzie wokół malowniczo położonej miejscowości Celestynów, otoczonej przez kompleks lasów z 3 leśno-torfowiskowymi rezerwatami przyrody oraz wieś Skorupy, gdzie kultywuje się folklor kołbielski.
- „Na styku cywilizacji i chronionej przyrody" - R3
długość: 25 200 m
charakter: przyrodniczo-historyczna
Ścieżka prowadzi przez miasta Otwock, Karczew i wieś Janów oraz przez fragment otaczających lasów. Ukazuje zróżnicowanie kulturowe i przyrodnicze.
- „Szlakiem torfowisk" - R4
długość: 21 700 m
charakter: etnograficzno-przyrodnicza
Ścieżka wiedzie przez kilka wsi związanych z kulturą i folklorem kołbielskim, przez dwa leśno-torfowiskowe rezerwaty przyrody oraz przez tereny pradoliny Wisły.
- „Szlakiem rezerwatów przyrody południowej części MPK" - R5
długość: 28 600 m
charakter: przyrodniczo-historyczna
Ścieżka wiedzie przez 6 rezerwatów przyrody położonych w lasach będących pozostałością po dawnej Puszczy Osieckiej. Uczestnicy mają możliwość poznania dużej różnorodności siedlisk borowych. Poza tym ścieżka prowadzi przez wsie Zabieżki, Skorupy i Gózd ukazując folklor kołbielski i pozostałości dawnej wiejskiej architektury.
- „Gościńcami przez bory" - R6
długość: 19 500 m
charakter: przyrodniczo-historyczna
Ścieżka daje możliwość poznania otaczających Otwock borów sosnowych. Na trasie znajduje się kilka pomników przyrody, rezerwat faunistyczny oraz umocnienia obronne z okresu II Wojny Światowej.
- „Traktami przez dawną Puszczę Osiecką" - R7
długość: 22 500 m
charakter: historyczno-przyrodnicza
Na ścieżce można poznać bogatą historię, kulturę i folklor najstarszych miejscowości Mazowieckiego PK – Kołbieli i Osiecka oraz różnorodność siedlisk borowych, będących pozostałością po dawnej Puszczy Osieckiej.
- „Wsród borów"" - R8
długość: 12 400 m
charakter: historyczno-przyrodnicza
Trasa ścieżki zaczyna się w miejscowości Śródborów. Na trasie można zobaczyć takie gatunki roślin jak: sosna banksa, sosna wejmutka, a poprzez róznowiekowe drzewostany można poznać poszczególne etapy życia lasu. Ścieżka na jednym z odcinków wiedzie wzdłuż strumienia Pogorzelska Struga. Poza przyrodniczymi walorami na ścieżce można zobaczyć także pomnik żołnierzy AK, fortyfikacje – niemieckie umocnienia Bruckenkopf Warchau.
- "Szlakiem Wsi Mazowieckich" - R9
długość: 12 400 m
charakter: historyczno-przyrodnicza
Trasa wiedzie przez wsie Celestynów i Lasek.
Trasy narciarskie:
- „Na narty do Mazowieckiego Parku Krajobrazowego" - N1
długość: 23 500 m (możliwość skrócenia do 13 700 m)
charakter: krajobrazowa
Trasa daje możliwość poznania atrakcyjnych krajobrazowo obszarów lasów ponurzycko-reguckich z pasem wałów wydmowych na grzbiecie tarasu akumulacyjnego pradoliny Wisły oraz śródleśnych kompleksów pól.
Rezerwaty przyrody
- Las im. Króla Jana III Sobieskiego
Rezerwat został utworzony w 1952 r. zajmuje powierzchnię 113,56 ha. Leży w granicach gminy Warszawa-Wawer. Rezerwat charakteryzuje drzewostan lipowo-dębowy i sosnowo-dębowy charakterystyczny niegdyś dla Mazowsza. Chroni dobrze zachowany fragment naturalnego lasu liściastego i mieszanego. Wśród roślin rzadkich i chronionych występuje tu lilia złotogłów oraz konwalia majowa. Rezerwat jest ostoją zwierząt, rzadko spotykanych w okolicach Warszawy, np. borsuka i kuny leśnej oraz ptaków: dzięcioła czarnego, dzięcioła średniego, myszołowa i gołębiarza.
- Świder
Rezerwat został utworzony w 1978 r. i zajmuje powierzchnię 238 ha. Leży w obszarze miast: Otwocka i Józefowa oraz gmin Wiązowna i Kołbiel (w strefie ochronnej Parku). Obejmuje dolny i środkowy odcinek doliny Świdra i dolny odcinek Mieni. W skład rezerwatu wchodzą pasy szerokości 20 m, znajdujące się po obu stronach koryt rzecznych. Objęte ochroną doliny rzek Świdra i Mieni z licznymi zakolami i przełomami zachowują swój naturalny charakter i wyróżniają się wyjątkowymi walorami krajobrazowymi. Nad wodą można zobaczyć zimorodka i jaskółki brzegówki, które w rezerwacie znalazły odpowiednie miejsce do zakładania gniazd.
- Pogorzelski Mszar
Rezerwat utworzony został w 1987 r. Zajmuje obszar o powierzchni 35,32 ha. Leży na wschód od Otwocka. Miał chronić torfowiska typu wysokiego i przejściowego oraz towarzyszące im wydmy z charakterystyczną florą i fauną. Obecnie w wyniku zmian poziomu wód gruntowych można zaobserwować sukcesję roślin.
- Na torfach
Utworzony w 1977 r., zajmujący 20,97 ha rezerwat zamknięty jest dla ruchu turystycznego. Dopuszcza się zwiedzanie go jedynie po czarnym szlaku turystycznym i ścieżce dydaktycznej "Łabędzim szlakiem", które prowadzą do punktu widokowego. Rezerwat leży na wschód od Karczewa. Jego centralną część zajmuje płytkie jezioro potorfowe o powierzchni 7 ha porośnięte roślinnością wodną. Wokół jeziora znajdują się zespoły leśne charakterystyczne dla terenów torfowiskowych i podmokłych. Bogatą faunę można obserwować z punktu widokowego, do którego prowadzi czarny szlak.
- Bocianowskie Bagno
Utworzony w 1982 r., zajmujący powierzchnie 68,98 ha rezerwat znajduje się na północny-wschód od Celestynowa. Chroni zbiorowiska leśne na terenach wydmowych i torfowiskowych. Występują tu bory: świeże, wilgotne, mieszane, bagienne ze stanowiskami roślinności bagiennej i torfowiskowej. Niewielkie jeziorka są pozostałością po dawnej eksploatacji torfu. Rośnie tu m.in.: rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, modrzewnica zwyczajna i borówka bagienna. Rezerwat jest ostoją zwierzyny, m.in.: łosi, dzików, saren, lisów oraz wielu gatunków ptaków chronionych, w tym żurawia.
- Celestynowski grąd
Rezerwat utworzono w 1987 r. zajmuje powierzchnię 8,35 ha. Zlokalizowany jest na północ od Celestynowa. Chroni dobrze zachowany fragment grądu ze stanowiskami rzadkich i chronionych roślin. W drzewostanie występują m.in.: dąb szypułkowy, brzoza, osika, lipa drobnolistna, grab. W bogatym, charakterystycznym dla zespołów grądowych runie występuje m.in.: kopytnik, turówka leśna, groszek czerniejący i turzyca drżączkowata.
- Żurawinowe Bagno
Rezerwat został utworzony w 1994 r. Zajmuje 2,33 ha. Leży w granicach administracyjnych wsi Regut, przy trasie tranzytowej Góra Kalwaria - Mińsk Mazowiecki. W granicach rezerwatu znalazł się fragment torfowiska przejściowego wraz z charakterystyczną florą i fauną oraz otaczające je bory bagienne i wilgotne.
- Czarci Dół
Rezerwat utworzono w 1983 r. Leży na 8,75 ha. Położony jest na zachód od wsi Zabieżki. Szczególnej ochronie podlega tu torfowisko wysokie wraz z otaczającymi go fragmentami borów sosnowych świeżych i wilgotnych. Na niewielkich powierzchniach zachował się bór bagienny z charakterystycznymi karłowatymi parasolowatymi sosnami. Małe jeziorka są pozostałością po dawnej eksploatacji torfu. Roślinność jest tu typowa dla torfowisk, a niedostępne dla człowieka tereny są ostoją m.in.: łosia, płazów i gadów.
- Szerokie Bagno
Rezerwat powołano w 1984 r. Zajmuje powierzchnię 76,73 ha. Rezerwat leży na południowy wschód od wsi Zabieżki (gm. Osieck). Chroni torfowisko wysokie oraz fragmenty boru bagiennego i boru wilgotnego z charakterystyczną roślinnością.